Soft skills คือทักษะเฉพาะของบุคคลในด้านความสามารถทางอารมณ์และสังคม เช่น อุปนิสัย ทัศนคติ การสื่อสาร ความคิดสร้างสรรค์ การควบคุมอารมณ์ หรือความเข้าใจสถานการณ์ เป็นต้น ลักษณะสำคัญอย่างหนึ่งของ soft skills คือเป็นทักษะที่ต้องใช้เวลาบ่มเพาะนานกว่า hard skills หรือความรู้เชิงเทคนิค และเมื่อเปรียบเทียบกันแล้ว การประเมิน soft skills สามารถทำได้ยากกว่า โดยมักจะต้องใช้เวลาสังเกตพฤติกรรมของคน ๆ นั้นอย่างต่อเนื่อง
การประเมิน soft skills ในระหว่างสัมภาษณ์งานจึงเป็นความท้าทายของทั้งผู้สัมภาษณ์ที่จะต้องดูผู้สมัครให้ออกในระยะเวลาอันสั้น และผู้สมัครเองที่จะต้องพิสูจน์ให้ได้ว่าเรามีทักษะที่ดีพอผ่านการเล่าเรื่องเป็นหลัก
ทำไม soft skills ถึงเป็นทักษะสำคัญที่เราควรมี?
เพราะ soft skills จะทำให้เรามีโอกาสประสบความสำเร็จในการทำงานขึ้นจากการมีความฉลาดทางอารมณ์ในการทำงานร่วมกับผู้อื่นและมีทัศนคติที่ดีต่อการทำงาน โดยในแต่ละตำแหน่งงานจะมี soft skills ที่สำคัญแตกต่างกันเล็กน้อย เราสามารถเช็กได้จากการอ่าน job description ให้ดีว่าองค์กรต้องการคนแบบไหน หรือจากประสบการณ์ทำงานของเราเองที่เราจะพอรู้ว่าตัวเองควรมีทักษะอะไรบ้าง
เทคนิคการตอบคำถามสัมภาษณ์ที่ต้องการวัด soft skills
การตอบคำถามสัมภาษณ์แบบ STAR เป็นเทคนิคที่องค์กรใหญ่หลายแห่งแนะนำให้ผู้สมัครใช้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งในการตอบคำถามที่ให้ยกตัวอย่างสถานการณ์ เพราะช่วยให้ผู้สัมภาษณ์เข้าใจเรื่องราวได้ง่าย ชัดเจน และฟังดูน่าเชื่อถือมากขึ้น ซึ่งการตอบคำถามแบบ STAR จะเป็นการเล่าเรื่องตั้งแต่การบอก background ของเรื่องไปจนถึงผลลัพธ์ที่เกิดขึ้น ดังนี้
S – Situation สถานการณ์/ปัญหาในตอนนั้นเป็นอย่างไร
T – Task หน้าที่ของเราในตอนนั้นคืออะไร
A – Action เราลงมือทำอย่างไร
R – R ผลลัพธ์ที่ออกมาเป็นอย่างไร
เช่น
ผู้สัมภาษณ์: “ลองยกตัวอย่างสถานการณ์ที่คุณได้รับมอบหมายให้ทำงานที่ไม่เคยทำมาก่อนให้ฟังหน่อยค่ะ”
ผู้สมัคร:
(S – Situation) “ในช่วงที่ผมฝึกงานเป็น Marketing Assistant บริษัทอยู่ในช่วงของการเตรียม social media campaign ใหม่ที่กำลังจะ launch ในอีกไม่กี่สัปดาห์ แต่ยังขาด artwork ง่าย ๆ บางชิ้น”
(T – Task) “ผมเลยได้รับมอบหมายให้ออกแบบ artwork ซึ่งในตอนนั้นผมเองไม่ได้มีทักษะการใช้โปรแกรมออกแบบมากนัก”
(A – Action) “ผมตัดสินใจว่าผมจะลองหาข้อมูลและลงมือทำด้วยตัวเอง เริ่มตั้งแต่การศึกษาการออกแบบภายใต้ Brand Guideline โดยขอคำแนะนำจากพี่ที่เชี่ยวชาญ ในขณะเดียวกันผมก็ไปขอคำแนะนำจากเพื่อนให้ช่วยแนะนำโปรแกรมออกแบบที่ง่ายต่อการใช้งาน รวมถึงไปรีเสิร์ชเทรนด์การออกแบบ artwork ว่าคนส่วนใหญ่ชอบสไตล์ไหนและแบบไหนที่น่าจะเหมาะกับงานของเราแล้วนำมาเป็น reference ส่วนในตอนที่ลงมือทำถ้าผมติดตรงไหน ผมจะเสิร์ช YouTube และทำตามทีละขั้นตอน”
(R – Result) “หลังจากที่ส่งงานให้หัวหน้าดูและปรับแก้ 2-3 ครั้ง สุดท้ายงานก็ถูกนำไปใช้จริงและได้รับ feedback ค่อนข้างดี นี่เลยเป็นหนึ่งเหตุการณ์ที่ทำให้ผมภูมิใจและทำให้ผมอยากพัฒนาตัวเองต่อไปเรื่อย ๆ ครับ”
มี soft skills อะไรบ้างที่ผู้สัมภาษณ์มักมองหาในตัวผู้สมัคร?
1. Communication skills ทักษะการสื่อสาร
การสื่อสารได้อย่างชัดเจนเป็นองค์ประกอบสำคัญที่ทำให้การทำงานร่วมกันมีประสิทธิภาพ ผู้สมัครที่มีทักษะการสื่อสารที่ดี เช่น รู้จักวิธีรับมือกับลูกค้าที่ไม่พอใจได้อย่างชาญฉลาด สามารถเป็นภาพลักษณ์ที่ดีให้กับองค์กร หรือเก่งในการสื่อสารกับคนทั้งแบบสื่อสารต่อหน้าและสื่อสารผ่านสื่อต่าง ๆ ย่อมเป็นที่ต้องการขององค์กรไม่ว่าองค์กรใดก็ตาม
ตัวอย่างคำถาม:
- ลองยกตัวอย่างสถานการณ์ที่คุณต้องสื่อสารในสถานการณ์ที่เสี่ยงต่อความขัดแย้ง คุณมีวิธีสื่อสารอย่างไร?
- ลองยกตัวอย่างสถานการณ์ที่คุณต้องติดต่อกับเพื่อนร่วมงาน/ลูกค้าที่คุยด้วยยาก คุณมีวิธีสื่อสารอย่างไร?
- ลองยกตัวอย่างสถานการณ์ที่คุณต้องอธิบายเรื่องยากให้เพื่อนร่วมงาน/ลูกค้าเข้าใจ คุณมีวิธีสื่อสารอย่างไร?
- คุณคิดว่าอะไรคือสิ่งที่ทำให้การสื่อสารระหว่างบุคคลประสบความสำเร็จ?
2. Time management / Self-management ทักษะการจัดการเวลา / จัดการตนเอง
การทำงานได้เสร็จทันเวลาและจัดลำดับความสำคัญได้ เป็นสิ่งที่องค์กรคาดหวังกับพนักงานทุกคน โดยเฉพาะองค์กรที่มีลักษณะเป็น fast-paced environment ที่เน้นความรวดเร็ว
ตัวอย่างคำถาม:
- ลองยกตัวอย่างสถานการณ์ที่คุณต้องทำงานภายใต้ deadline ที่กระชั้นชิด คุณมีวิธีจัดการอย่างไร?
- ลองยกตัวอย่างสถานการณ์ที่คุณจัดการเวลาได้อย่างดีให้ฟังหน่อย
- คุณมีวิธีจัดลำดับความสำคัญของงานอย่างไร?
- คุณมีวิธีจัดการกับความเครียดอย่างไร?
- คุณมีวิธี balance ระหว่างเรื่องงานกับเรื่องส่วนตัวอย่างไร?
3. Problem solving ทักษะการแก้ปัญหา
เมื่อปัญหาในการทำงานเป็นสิ่งที่หลีกเลี่ยงไม่ได้ โดยเฉพาะอย่างยิ่งเมื่อเรามีตำแหน่งที่สูงขึ้น ปัญหาที่เจอก็ยิ่งเยอะและซับซ้อนมากขึ้น ผู้สัมภาษณ์จึงต้องการแน่ใจว่าผู้สมัครจะสามารถแก้ปัญหาได้อย่างสร้างสรรค์ เช่น วิเคราะห์ปัญหาได้ รู้วิธีการเก็บข้อมูลก่อนตัดสินใจ มีตรรกะที่ดี ตัดสินใจโดยคำนึงถึงธุรกิจ และได้เรียนรู้จากปัญหาที่เจอ เป็นต้น
ตัวอย่างคำถาม:
- ลองยกตัวอย่างสถานการณ์ที่คุณจำเป็นต้องแก้ปัญหาด้วยตัวเอง คุณมีวิธีรับมืออย่าง และเลือกปรึกษาใคร?
- ลองยกตัวอย่างสถานการณ์ที่คุณต้องทำงานภายใต้แรงกดดันให้ฟังหน่อย
- ลองยกตัวอย่างสถานการณ์ที่คุณต้องรับมือกับลูกค้าที่ไม่พอใจให้ฟังหน่อย
- ลองเล่าสถานการณ์ล่าสุดที่คุณต้องแก้ปัญหาเฉพาะหน้าให้ฟังหน่อย
4. Adaptability / Open-mindedness / Growth mindset ทักษะการปรับตัว เปิดใจ และเชื่อมั่นในการพัฒนาตัวเอง
ทักษะการปรับตัว เปิดใจรับฟังความคิดเห็น ไม่กลัวการเรียนรู้สิ่งใหม่ ๆ รวมถึงการล้มแล้วลุกได้ เป็นทักษะสำคัญอย่างแน่นอนในยุคที่โลกมีการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็ว เราสามารถทำให้ผู้สัมภาษณ์เห็นว่าเรามีทักษะเหล่านี้จากการแสดงทัศนคติที่ดี เช่น เรามองงานที่ท้าทายเป็นโอกาสในการเรียนรู้และพัฒนาตัวเองมากกว่าการพยายามหลีกหนี เป็นต้น
ตัวอย่างคำถาม:
- ลองเล่าสถานการณ์ครั้งล่าสุดที่คุณทำงานพลาดหรือไม่เป็นไปตามแผน คุณมีหน้าที่อะไร และผลลัพธ์เป็นอย่างไร?
- ลองยกตัวอย่างสถานการณ์ที่คุณได้รับมอบหมายให้ทำงานที่ไม่เคยทำมาก่อนให้ฟังหน่อย
- ลองยกตัวอย่างสถานการณ์ที่คุณถูกขอให้ทำงานนอกเหนือจากหน้าที่ของตัวเอง คุณมีวิธีรับมืออย่างไร?
- คุณคิดว่าอะไรคือความท้าทายที่สุดในการเริ่มงานในตำแหน่งใหม่?
- คุณอยากเรียนรู้จากการทำงานในตำแหน่งนี้หรือที่บริษัทนี้?
5. Emotional intelligence ความฉลาดทางอารมณ์
ความฉลาดทางอารมณ์คือสิ่งทำคัญที่ทำให้เราเป็นคนน่าทำงานด้วย ความฉลาดทางอารมณ์สามารถแสดงออกได้ในหลายรูปแบบ เช่น การตระหนักรู้ถึงอารมณ์ของตัวเองและผู้อื่น มีแรงผลักดันในตัวเอง มีความเห็นอกเห็นใจ มีความสามารถในการควบคุมตัวเองได้อย่างดี และมีทักษะการเข้าสังคม เป็นต้น
ตัวอย่างคำถาม:
- ลองยกตัวอย่างสถานการณ์ที่คุณมีความคิดเห็นต่างจากเพื่อนร่วมงานให้ฟังหน่อย
- ลองเล่าสิ่งที่คุณรู้สึกภูมิใจที่สุดในการทำงานที่ผ่านมาให้ฟังหน่อย
- ลองยกตัวอย่างสถานการณ์ที่คุณไม่ค่อยเห็นด้วยกับ feedback ที่ได้รับ คุณมีวิธีแสดงออกอย่างไร?
- คุณเคยมีปัญหากับเพื่อนร่วมงานหรือหัวหน้าหรือไม่ แล้วคุณมีวิธีจัดการอย่างไร?
- คุณเคยรู้สึกว่าการให้ feedback กับคนอื่นเป็นเรื่องยากหรือไม่ และปกติแล้วคุณมีวิธีให้ feedback กับคนอื่นอย่างไร?
- คุณเคยรู้สึกโกรธในที่ทำงานหรือไม่ แล้วคุณมีวิธีจัดการอย่างไร?
6. Teamwork ทักษะการทำงานเป็นทีม
คำถามทักษะการทำงานเป็นทีมมักจะเป็นคำถามสำหรับผู้สมัครในระดับ junior ที่เน้นการทำงานให้สอดคล้องกับผู้อื่น มีจุดประสงค์เพื่อให้รู้สไตล์การทำงานว่าน่าจะเหมาะกับทีมที่จะเจอหรือไม่และดูว่าเคยผ่านประสบการณ์การทำงานเป็นทีมมามากน้อยแค่ไหน
ตัวอย่างคำถาม:
- ลองยกตัวอย่างสถานการณ์ที่คุณต้องทำงานเป็นทีมที่คุณไม่คุ้นเคย คุณมีวิธีการทำงานอย่างไร?
- ลองเล่าถึงโปรเจกต์ที่คุณประสบความสำเร็จในการทำงานให้ฟังหน่อย รวมถึงคุณมีทำหน้าอะไรในงานนั้น
- คุณชอบทำงานเป็นทีมหรือชอบทำงานคนเดียวมากกว่ากัน?
- หัวหน้า/เพื่อนร่วมงานแบบไหนที่คุณไม่อยากร่วมงานด้วย?
- คุณมีวิธีรับมืออย่างไรเมื่อต้องร่วมงานกับคนที่คุณไม่ชอบ?
7. Leadership ทักษะความเป็นผู้นำ
คำถามวัดทักษะความเป็นผู้นำมักจะเป็นคำถามสำหรับคนในตำแหน่งที่มีลูกน้อง ตั้งแต่หัวหน้าทีม หัวหน้าแผนก ไปจนถึง C-level โดยทักษะความเป็นผู้นำเกิดจากหลายทักษะประกอบกัน เช่น การคิดเชิงกลยุทธ์ การแก้ปัญหาอย่างสร้างสรรค์ การตัดสินใจ การจัดการคน การพัฒนาตัวเองอย่างต่อเนื่อง และจริยธรรมในการทำงาน เป็นต้น หนึ่งในเทคนิคการตอบคำถามที่แสดงความเป็นผู้นำที่ดีคือการเลือกตัวอย่างสถานการณ์ที่เราได้สร้าง impact ให้กับทีม องค์กร หรือตัวเอง มากที่สุด
ตัวอย่างคำถาม:
- ลองเล่าความสำเร็จล่าสุดจากการเป็นผู้นำทีมให้ฟังหน่อย
- ลองยกตัวอย่างสถานการณ์ที่สะท้อนทักษะความเป็นผู้นำที่โดดเด่นของคุณให้ฟังหน่อย
- ลองยกตัวอย่างสถานการณ์ที่ยากต่อการตัดสินใจในฐานะหัวหน้างานให้ฟังหน่อย
- คุณมี leadership style แบบไหน?
- คุณคิดว่าอะไรคือสิ่งที่สำคัญที่สุดในการเป็นหัวหน้า?
- สมมติว่าคุณมีลูกน้องที่ทำงานได้ต่ำกว่ามาตรฐาน คุณจะมีวิธีกระตุ้นหรือแก้ปัญหาอย่างไร?
เราจะเห็นว่าคำถามวัด soft skills ส่วนใหญ่จะเป็นคำถามที่เราต้องอธิบายหรือยกตัวอย่าง ดังนั้นการเตรียมตัวจึงเป็นเรื่องสำคัญ ลองทบทวนประสบการณ์ที่ผ่านมาแล้วคิดเรื่องที่จะเล่าไว้ 1-2 สถานการณ์ต่อ 1 ทักษะที่น่าจะโดนประเมิน ส่วนถ้าเจอคำถามที่เราไม่เคยมีประสบการณ์มาก่อน ให้เราตอบโดยยกตัวอย่างว่าถ้าเราเจอสถานการณ์นั้นเราจะทำอย่างไร เชื่อว่าไม่ยากเกินความสามารถของทุกคนอย่างแน่นอน
อ้างอิง:
https://resources.workable.com/
https://www.simplilearn.com/leadership-interview-questions-answers-article
https://www.topresume.com/career-advice/6-soft-skills-employers-are-looking-for
